جوانان نسبت به افراد میانسال کمتر مذهبی هستند
با توجه به پژوهشی که در میان ۱۰۰ کشور مختلف در دهه‌ی اخیر صورت گرفته است، در سراسر دنیا جوانان نسبت به مذهب تمایل کمتری از خود نشان می‌دهند.
با وجود اینکه شکاف نسلی در پیروی از دین در برخی از جوامع، نسبت به دیگران، آمار بالاتری دارد، این پدیده در خاستگاه‌های متنوع اجتماعی و اقتصادی رخ می‌دهد؛ این خاستگاه‌ها کشورهای در حال توسعه، کشورهای پیشرفته‌ی صنعتی، کشورهای مذهبی، اعم از مسلمان و مسیحی، و کشورهای سکولار را دربرمی‌گیرند. به طور مثال، افرادی که سن آنها کمتر از ۴۰ سال است، نسبت به افراد بالای ۴۰ سال، احتمال کمتری دارد که بگویند دین در زندگی‌شان از «اهمیت بالایی» برخوردار است. این پدیده نه تنها در کشورهای ثروتمند و نسبتا سکولار، از جمله کانادا، ژاپن و سوییس اتفاق افتاده است، بلکه در کشورهای کمتر برخوردار و مذهبی‌تر ، مانند ایران، لهستان و نیجریه نیز مشاهده شده است.
با‌وجود اینکه این الگو بسیار فراگیر است، اما نمی‌توان آن را پدیده ای جهانی نامید. در بسیاری از کشورها، هیچ اختلاف آماری قابل توجهی میان جوانان و افراد میانسال در رابطه‌ی آنها نسبت به دین، وجود ندارد. با این وجود، در نقاطی که این اختلاف به چشم می‌خورد، اغلب این جوانان هستند که نسبت به افراد بزرگسال تمایلات مذهبی کمتری را از خود نشان می‌دهند.
پژوهش‌های دیگر بر روی اعتقادات مذهبی الگوی مشابهی را در اختیار ما قرار داد
در مجموع، در ۴۶ کشور از ۱۰۶ کشوری که مورد بررسی قرار گرفتند، افرادی که در بازه‌ی سنی ۱۸ تا ۳۹ سال قرار داشتند، نسبت به بزرگسالانی که ۴۰ سال و یا بیشتر از آن سن داشتند، احتمال کمتری وجود داشت تا بگویند دین در زندگی‌شان بسیار مهم است. اما در ۵۸ کشور دیگر، اختلاف قابل توجهی بین جوانان این بازه‌ی سنی و بزرگسالانشان در رابطه با دین وجود نداشت. تنها دو کشور گرجستان و غنا (در آفریقای غربی)، دارای جوانانی هستند که اغلب به طور متوسط، نسبت به بزرگسالان خود مذهبی‌تر هستند.
با استفاده از دیگر استانداردهای اندازه‌گیری در مورد هویت دینی و اعتقادات مذهبی، الگوهای یکسانی به دست آمد؛ این استانداردها شامل وابستگی به‌یک گروه مذهبی، عبادت روزانه و شرکت در مناسبات مذهبی به صورت هفتگی می‌شد. در ۴۱ کشور، افرادی که کمتر از ۴۰ سال سن داشتند، نسبت به بزرگسالان خود احتمال کمتری وجود داشت که وابستگی مذهبی داشته باشند. این در حالی است که تنها در دو کشور (چاد و غنا)، این جوانان هستند که احتمال بیشتری دارد تا با‌یک گروه مذهبی شناسایی شوند. در ۶۳ کشور، به لحاظ آماری اختلاف چندانی بین در نرخ وابستگی افراد مشاهده نمی‌شود.
در ۷۱ کشور از ۱۰۵ کشور مورد مطالعه، جوانان احتمال کمتری داشت تا روزانه به دعا کردن بپردازند. این در حالی است که در دو کشور چاد و لیبریا، افراد متعلق به این بازه‌ی سنی، احتمال بالایی دارد که هر روز به دعا کردن بپردازند. در ۵۳ کشور از ۱۰۲ کشور مورد بررسی، افرادی که در بازه‌ی سنی زیر چهل سال قرار دارند، احتمال کمی‌داشت تا به صورت هفتگی به انجام فعالیت‌های مذهبی بپردازند؛ در کشورهای ارمنستان، لیبریا، و روآندا عکس این حالت اتفاق می‌افتد.
با وجود تعداد بالای کشورهایی که اختلاف سنی قابل توجهی دارند، و فراگیر بودن چنین الگویی، نمی‌توان از بزرگی اختلاف میان جوانان و بزرگسالان در این اندازه‌گیری‌ها سخن گفت. در بسیاری از کشورها، این اختلاف نسبتا ناچیز است. به عبارت دیگر، اختلاف میانگین بین جوانان و بزرگسالان در کشورهای مورد مطالعه، ۵ درصد وابستگی به مذهب، ۶ درصد اهمیت دین، ۶ درصد شرکت در مراسم مذهبی و ۹ درصد عبادت را نشان می‌دهند.
اما تعداد مهمی از این کشورها اختلافات قابل توجهی را نشان می‌دهند. در بیش از ۲۴ کشور، بین جوانان و بزرگسالانی که توسط یک گروه مذهبی شناسایی می‌شوند، حداقل ۱۰ درصد اختلاف وجود دارد؛ این کشورها عمدتا از جمعیت مسیحی اروپایی و آمریکایی تشکیل شده‌اند؛ به طور مثال سهم جوانان آمریکایی زیر ۴۰ سال، که توسط گروه‌های مذهبی هویت پیدا می‌کنند، ۱۷ درصد پایین‌تر از سهم افراد بالای ۴۰ سالی است که اعتقادات مذهبی دارند. این اختلاف در نزدیکی کانادا بزرگتر نیز می‌شود (۲۸ درصد). در کشورهای دورتری مثل کره‌ی جنوبی (۲۴ درصد)، اروگوئه (۱۸ درصد)، و فنلاند (۱۷ درصد) این اختلاف دو رقمی می‌شود.
تفاوت‌های میان مناطق و ادیان مختلف
این شکاف سنی در برخی از نواحی جغرافیایی رایج‌تر است. به‌طور‌مثال از ۱۹ کشور آمریکای لاتین و منطقه‌ی کارائیب، در ۱۴ کشور، افراد کمتر از ۴۰ سال، نسبت به بزرگسالان خود، احتمال کمتری داشت که دین را بخش مهمی از زندگی خود تلقی کنند. تقریبا نیمی‌از کشورهای اروپایی (۱۸ کشور از مجموع ۳۵ کشور مورد بررسی)، و هر دو کشور آمریکای شمالی (ایالات متحده و کانادا) نیز از چنین الگویی پیروی می‌کنند (مکزیک در نمودار، بخشی از آمریکای لاتین درنظرگرفته شده است). از طرف دیگر، در ۱۷ کشور از ۲۱ کشورِ ناحیه‌ی آفریقای سیاه، که بیشترین آمار اعتقادات مذهبی در دنیا را دارند، تفاوت چشم‌گیری میان جوانان و بزرگسالان، در مورد اهمیت دین در زندگی وجود ندارد.
این اختلاف سنی در برخی از جوامع مذهبی، نسبت به دیگران، بیشتر به چشم می‌خورد. به‌طور‌مثال، تقریبا در نیمی از تمامی‌کشورهای دنیا، که اندازه‌ی نمونه‌های مورد بررسی به اندازه‌ی کافی بزرگ است و این اجازه را می‌دهد تا بین مسیحیان (۳۷ کشور از ۷۸ کشور) مقایسه‌هایی صورت بگیرد. در مورد مسلمانان، این میزان برای یک چهارم از کشورهای مورد مطالعه (۱۰ کشور از ۴۲ کشور) صدق می‌کند. در میان بودائی‌ها، در یک کشور (ایالات متحده) از ۵ کشوری که اطلاعات آن قابل دسترسی است، جوانان نسبت به بزرگسالانشان کمتر مذهبی هستند. چنین اختلافی در میان یهودیانِ آمریکا یا اسرائیل، و‌یا هندوهای ساکن آمریکا و هند مشاهده نشده است.
منبع: مرکز پژوهشی پیو
