۵.۹ درصد نوجوانان ایرانی سیگار یا قلیان مصرف می‌کنند

سیگار تنها مخدر قانونی است که در صورت استعمال بی‌رویه‌، همانطور که تولیدکنندگان آن هشدار می‌دهند، به مرگ مصرف‌کنندگان آن منجر خواهد شد.

سازمان جهانی بهداشت از سال ۲۰۰۸ برای کنترل خطرات مستقیم و غیرمستقیم ناشی از مصرف سیگار، از دولت‌ها خواسته است اقداماتی را در کشورهای خود اجرایی کنند. این موارد در شش سرفصل کلی ارائه شده‌اند: نظارت بر مصرف سیگار، محدود کردن مصرف سیگار در اماکن عمومی، اقدامات تسهیلگر برای ترک مصرف سیگار، اطلاع‌رسانی بهینه برای آشنایی مردم با مضرات سیگار، اعمال محدودیت برای هرگونه تبلیغات بازرگانی مرتبط با سیگار، و افزایش مالیات برای خرید و فروش سیگار. کشورهای عضو، از جمله ایران، متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۲۵ آمار مصرف سیگار را در کشورهای خود تا ۳۰% کاهش دهند.

این سازمان در سال ۲۰۱۷ تخمین زده است در سراسر جهان مصرف تنباکو، چه به‌صورت سیگار و چه سایر انواع مصرف، علت مرگ بیش از هفت میلیون نفر در سال است. موضوع وقتی اهمیت بیشتری می‌یابد که بدانیم بسیاری از این مرگ‌ها به‌طور ناگهانی اتفاق می‌افتد. بسیاری از بیماری‌ها، از کار افتادگی‌ها و مرگ‌های ناشی از بیماری‌های مزمن و غیرمسری ارتباط مستقیمی با مصرف سیگار دارند. دیابت، سرطان، بیماری‌های قلبی-عروقی و امراض مزمن ریوی دلیل مستقیم میلیون‌ها مرگ در سال است که افراد سیگاری بسیار بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض آن‌ها قرار دارند. طبق پژوهش دانشگاه اکسفورد روی ۵۰۰ هزار نفر، زنان سیگاری بیشتر از مردان سیگاری در معرض خطر حملات قرار دارند. علاوه بر این پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد سیگار کشیدن روی خطر مرگ بر اثر ابتلا به بیماری‌های مسری نیز تأثیر مستقیم دارد.

سازمان جهانی بهداشت در این گزارش در مورد وضعیت گذشته و آینده ایران اعلام کرده است در سال ۲۰۱۰، ۱۲ درصد ایرانیان سیگار مصرف می‌کرده‌اند؛ چیزی حدود شش میلیون و ۷۰۰ هزار نفر؛ و انتظار می‌رود با اِعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه، این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۹% کاهش یابد.

آمار نشان می‌دهد میزان مصرف تنباکو در ایران به طور کلی کمتر از میانگین منطقه و میانگین جهانی است؛ اما آنچه در ایران خطرناک است، میزان شیوع مصرف تنباکو در گروه‌های سنی نوجوان و کاهش سن مصرف است که سیاست‌های کنترل مصرف تنباکو را با چالش مواجه می‌کند. در سال ۲۰۱۷، ۲۰.۸ درصد مردان ایرانی و ۰.۹ درصد زنان ایرانی، در کل ۱۱% بزرگسالان، سیگار یا قلیان مصرف می‌کرده‌اند. در همین سال در گروه سنی ۶ تا ۱۸ سال ۷.۵ درصد پسران و ۴.۲ درصد دختران، در کل ۵.۹% نوجوانان ایرانی سیگار یا قلیان مصرف می‌کرده‌اند.

بیشترین نرخ مصرف تنباکو در میان مردان در اقیانوسیه و اروپا، و بیشترین نرخ مصرف سیگار در میان زنان در اروپا و آمریکا مشاهده می‌شود. اما کشورهای این منطقه توانسته‌اند به تدریج از میزان مصرف آن بکاهند. منطقه شرق مدیترانه، منطقه‌ای که طبق دسته‌بندی سازمان جهانی بهداشت ایران در آن قرار می‌گیرد، تنها منطقه‌ای است که پیش‌بینی می‌شود نرخ مصرف سیگار در آن افزایش یابد. با این حال ایران روندهای مشاهده شده در ایران همسو با روندی نیست که در کل منطقه شاهد آن هستیم.

اما در مورد نرخ مصرف سیگار در گروه‌های سنی پایین‌تر قضیه تا حد زیادی متفاوت است و به نظر می‌رسد در ایران میزان مصرف سیگار و قلیان بالاتر از میانگین منطقه‌ای خود قرار دارد.

منبع: سازمان جهانی بهداشت